4 Απρ 2009

Κοινωνιολογία του σώματος 1

Νέες Μορφές Σωματοποίησης. Το cyborg στην ταινία “Ghost in the shell”

Η εργασία λόγω του μεγέθους της χωρίστηκε σε 6 μέρη βρίσκεστε στο 1ο τμήμα

Περιεχόμενα

1 Εισαγωγή
2 Ο καρτεσιανός δυϊσμός και η νατουραλιστική ερμηνευτική προσέγγιση
3Ανάδειξη του κοινωνικού χαρακτήρα του σώματος
4 Η διαχείριση του σώματος ως εξουσιαστική πρακτική
5 Κοινωνική δομή και κοινωνική δράση- σωματοποίηση
6 Η φαινομενολογική προσέγγιση
7 Νέες μορφές σωματοποίησης
8 Δυνητικά σώματα
9 Μετά-σώματα
10 Κυβερνό-οργανισμοί- Cyborgs
11 Το cyborg στην ταινία animation “ghost in the shell ”
12 Συμπεράσματα
13 Βιβλιογραφία

1 Εισαγωγή
Από το 1980 και έπειτα, μια σειρά από εξελίξεις καθιερώνουν το σώμα σαν ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο των κοινωνικών επιστημών. Η κοινωνιολογία του σώματος ασχολείται με την λειτουργία, την έκφραση, την κοινωνική δυναμική και την ιστορική κατασκευή του σώματος. Επιχειρεί με αυτόν τον τρόπο να συνδυάσει τα διαφορετικά μοντέλα που έχουν προταθεί για την μελέτη του. Πρόκειται για μια προσπάθεια ενιαίας θεώρησης του σώματος, ως υλική, κοινωνική και τεχνητή υπόσταση.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, έννοιες όπως έμπειρα συστήματα, τεχνητή νοημοσύνη, έξυπνα όπλα, αποκτούν εφαρμογή και εισάγονται στο λεξιλόγιο. Η απόδοση ανθρώπινων χαρακτηριστικών στα τεχνολογικά προϊόντα , και η παρομοίωση της ανθρώπινης λειτουργίας και σκέψης με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, δείχνουν την σύγχυση των ορίων μεταξύ του ανθρώπινου και του τεχνητού (Turkle, S.,1984 ). Η απόδοση κοινωνικών και τεχνητών χαρακτηριστικών στα ανθρώπινα σώματα, συντελείται λοιπόν σχεδόν παράλληλα.
Η σχετικά πρόσφατη στροφή προς την κοινωνική διάσταση του σώματος, οφείλεται στο γεγονός, πως στο κοντινό παρελθόν, το σώμα ήταν -όπως αναφέρεται- «παρών δια της απουσίας του» (Αλεξιάς, 2006). Το κοινωνικό περιεχόμενο του σώματος, όπως θα περιγραφεί παρακάτω, παρέμενε άγνωστο, αφού η κοινωνιολογική ανάλυση αναφερόταν μόνο έμμεσα στο σώμα.

Στην παρακάτω εργασία, θα εξεταστεί η εξέλιξη της ερμηνείας του ανθρώπινου σώματος από τους επιστημονικούς λόγους. Θα αναλυθούν δηλαδή τα διαφορετικά θεωρητικά μοντέλα ερμηνείας του σώματος και της υπόστασης τους, και η ιστορική τους συνέχεια. Πως δηλαδή οδηγούμαστε από τον καρτεσιανό δυϊσμό, στην σημερινή θεώρηση του σώματος, με βιολογική, κοινωνική και τεχνητή διάσταση;
Θα διερευνηθούν επίσης οι προβληματικές που προκύπτουν από την πολυδιάστατη θεώρηση του σώματος. Θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα αντιλαμβάνονται τις παρεμβάσεις στο σώμα τους, από την επιστήμη των ηλεκτρονικών υπολογιστών και την ιατρική. Ο τρόπος που τα άτομα ως κοινωνικά δρώντα υποκείμενα, κατανοούν την συμβίωση τεχνητών και βιολογικών στοιχείων σε ένα σώμα, είναι καθοριστικός για την σημερινή κοινωνιολογική κατανόηση του σώματος.

Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, θα μελετηθούν οι νέες μορφές σωματοποίησης, τα μετά-σώματα, τα δυνητικά σώματα και οι κυβερνό- οργανισμοί. Θα εξεταστεί η χρήση της-του cyborg, ως καλλιτεχνική μεταφορά, στην ταινία animation, “Ghost in the shell”.
Και στις δύο περιπτώσεις θα εξεταστεί η δυνατότητα του υποκειμένου να διαχειρισθεί το ίδιο το σώμα του και τις δυνατότητες του. Θα μελετηθεί δηλαδή, ως βασικό σημείο προβληματισμού και κριτικής, ο τρόπος με τον οποίο οι παρεμβάσεις των επιστημονικών λόγων και πρακτικών στην καθημερινή ανθρώπινη ζωή, αποτελούν μεθόδους εξουσίας και ελέγχου πάνω στον ανθρώπινο πληθυσμό.

Επιμέλεια Εργασίας / Παρουσίασης Θεοδωρίδη Άννα

Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Κοινωνικών και Πολιτικών ΕπιστημώνΤμήμα Ψυχολογίας Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Δυνητικές Κοινότητες: Κοινωνιο-Ψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές
Εργασία για το μάθημα Δυνητική-ος «Άλλη-ος»: Το Δυνητικό Σώμα
Υπεύθυνος διδασκαλίας Επικ. Καθηγητής Γεώργιος Αλεξιάς
Γ’ Εξάμηνο Σπουδών Ακαδημαϊκό Έτος 2007-2008
Τίτλος εργασίας: Νέες Μορφές Σωματοποίησης. Το cyborg στην ταινία “Ghost in the shell”

Από την εργασία
κάποιες φωτογραφίες που η Άννα Θεοδωρίδη είχε επιλέξει, δεν καταφέραμε να τις ανεβάσουμε. Αναζητήσαμε και ανεβάσαμε σχετικές φωτογραφίες και κάποιες που δείχνουν την ιστορική αντίληψη των σωμάτων αλλά και απεικονήσεις στην εξέλιξη της έμφυλης ταυτότητας του σώματος.

Οι γυναίκες Cyborgs εμφανίζονται με λιγότερα γυναικεία χαρακτηριστικά από ότι προγενέστερες ηρωίδες (Π.χ Catwomin) αν και ακόμη τονίζονται με σεξιστικό τρόπο κάποια στοιχεία του σώματος, όπως το στήθος και τα οπίσθια κυρίως ´οταν οι γυναίκες Cyborgs είνα ηρωίδες σε ηλεκτρονικά παιχνίδια ή του κινηματογράφου. Αναμένεται και η Batwomin που θα είναι λεσβία. Αρχίζει να διαγράφεται στον ορίζοντα η κατάργηση των φύλων και ο προσδιορισμός του σώματος περισσότερο από την επιθυμία του υποκειμένου ή/και της κατασκευάστριας ηρωίδων και λιγότερο από το βιολογικό φύλο. Ευαγγελία Βλάμη