13 Δεκ 2016

Αφανείς Γυναίκες Αστρονόμοι του Harvard Γ'


Από το 1890, η Fleming είχε κατατάξει τα μοναδικά φάσματα των δέκα χιλιάδων άστρων και δημοσίευσε τα ευρήματα στον τόμο Ο Κυματωειδής Κατάλογος του Αστρικού Φάσματος - The Draper Catalogue of Stellar Spectra, όλες τις τετρακόσιες σελίδες του οποίου η ίδια είχε σχολαστικά διορθώσει. Στις 11 Μαΐου 1906 - μόλις τέσσερις ημέρες πριν από τα τεσσαρακοστά ένατα γενέθλιά της -δέχτηκε «ίσως το πιο ευχάριστο σοκ της ζωής της», όπως το θέτει η Sobel εύστοχα: η Fleming εξελέγη επίτιμο μέλος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας - ένας θεσμός πολύ μπροστά από την εποχή του στην αναγνώριση του επιστημονικού έργου των γυναικών. (Σχεδόν οκτώ δεκαετίες νωρίτερα, η πρωτοποριακή αστρονόμος Caroline Herschel έχει γίνει η πρώτη γυναίκα που της απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο κύρους). Η Fleming έγινε η πρώτη Αμερικανίδα που κέρδισε τη διάκριση.

Αλλά, πίσω στο Αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ, περαιτέρω μελέτες απαιτούν καλύτερη τεχνολογία. Ο Pickering διαπίστωσε ότι το ιδανικό τηλεσκόπιο θα είναι ένα με διάμετρο 24 ιντσών. (Για λόγους σύγκρισης, η Maria Mitchell έκανε την πρωτοπόρα ανακάλυψη του κομήτη της με ένα δύο-ιντσών τηλεσκόπιο.) Αυτό εκτιμήθηκε ότι θα κοστίσει $ 50.000 για να χτιστεί. Όταν ο Pickering εξέδωσε την έκκληση για χρηματοδότηση, μια άλλη γυναίκα εντάχθηκε, η ευεργέτιδα που θα το καταστήσει δυνατό - η Catherine Wolfe Bruce, μια ηλικιωμένη ζωγράφος και προστάτιδα των τεχνών που θαύμαζε την επιστήμη με την περιέργεια μιας που είναι εκτός. 

Η Sobel υποθέτει:
Ίσως η αναφορά του Pickering στο γυάλινο αντικείμενο 24 ιντσών ως φακός "πορτρέτο" με την έκκληση προς την καλλιτεχνική ευαισθησία της κας. Bruce. Σίγουρα ο αισιόδοξος ενθουσιασμός του παρέχει ένα αντίδοτο στο ανησυχητικό άρθρο που είχε διαβάσει πρόσφατα από τον αστρονόμο Simon Newcomb, διευθυντή της U.S. Nautical Almanac Office και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Ο καθηγητής Newcomb προέβλεψε ότι δεν θα υπάρξουν συναρπαστικά αστρονομικά ευρήματα στο εγγύς ή ακόμα και στο απώτερο μέλλον. Από τη στιγμή που "ένας κομήτης είναι τόσο πολύ ίδιος με κάποιον ένα άλλο", βεβαίωσε "ότι το έργο που καταλαμβάνει πραγματικά την προσοχή της αστρονόμου δεν είναι τόσο η ανακάλυψη νέων πραγμάτων όσο η επεξεργασία των ήδη γνωστών, και ολόκληρη η συστηματοποίηση της γνώσης μας".

Ως καλλιτέχνιδα, η Bruce πρέπει να έχει ιδιαιτέρως τεθεί εκτός τέτοιας φτώχειας της φαντασίας - η καλλιτέχνιδα έρχεται κατ' ανάγκη στη ζωή με την αντίθετη άποψη, την οποία δήλωσε η Georgia O'Keeffe στο αξέχαστο άρθρο: "Κάνοντας αυτό που σας είναι άγνωστο γνωστό είναι το σημαντικό πράγμα - και κρατώντας το άγνωστο πάντα πέρα από σας ...". Η Maria Mitchell εξέφρασε το ίδιο συναίσθημα από τη σκοπιά της επιστήμης: "Ο κόσμος της μάθησης είναι τόσο ευρύς, ... Φτάνουμε εμπρός και στην ίνα κάθε νεύρου, αλλά εμείς κατάσχουμε μόνο ένα κομμάτι της κουρτίνας που κρύβει το άπειρο από εμάς". Η Bruce σίγουρα είδε το κοινό έδαφος ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη σε αυτή την ατρόμητη εμμονή ότι υπάρχουν πάντα περισσότερα αγνώστα να γίνουν γνωστά, έτσι αμέσως έδωσε στον Pickering το σύνολο των $ 50.000 που απαιτούταν για το νέο τηλεσκόπιο.

Εδώ, αξίζει να σημειωθεί ότι η ιστορία των «γυναικών-ηλεκτρονικών υπολογιστών του Χάρβαρντ» θέτει επίσης λεπτές ερωτήσεις σχετικά με τις πολιτιστικές αφηγήσεις υφασμένες στην ίδια τη γλώσσα μας. Γιατί, για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε το αρσενικό "αιγίδα-patronage -πατρονία-ας", όταν τόσες πολλές από τις μεγάλες "προστάτιδες" της ιστορίας ήταν γυναίκες; Η Anna Draper και η Catherine Wolfe Bruce ανήκουν στον τεράστιο αστερισμό της "αιγίδας-matronage» - υπάρχουν, ίσως οι πιο γνωστές, οι γυναίκες της οικογένειας των Μεδίκων, μία εκ των οποίων ήταν καθοριστική στη ζωή του Γαλιλαίου, υπάρχει η Gertrude Stein, η οποία βοήθησε τα αστέρια των δημιουργικών οραματιστών όπως ο Picasso, Matisse, Hemingway και την άνοδο του Fitzgerald, υπάρχει η Nadezhda von Meck, χωρίς την οποία δεν θα υπήρχε ο Τσαϊκόφσκι. Αυτη η γενναιωδωρία της Draper και της Bruce συνεχίζει να συντηρεί το Παρατηρητήριο του Χάρβαρντ περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, ενισχύει μόνο το μέγεθος της διακριτικής κ χωρίς φανφάρες μεγαλοψυχία τις. 
 
η Sobel γράφει:
[Η Bruce] προσφέρθηκε να δώσει περαιτέρω βοήθεια, όχι μόνο στο Χάρβαρντ, αλλά για τις αστρονόμους παντού, αν ο Pickering θα συμφωνούσε να τη βοηθήσει να επιλέξουν τις πιο άξιες περιπτώσεις. Με την υπόσχεση της για $ 6000 ως εκκίνηση, ανακοίνωσε μια πρόσκληση υποβολής αιτήσεων τον Ιούλιο του 1890.

Έστειλε επίσης επιστολές σε μεμονωμένες ερευνήτριες-ές σε παρατηρητήρια σε όλο τον κόσμο, ζητώντας από το αν θα μπορούσαν να βάλουν $ 500 άμεσα για καλό σκοπό - ας πούμε, για να προσλάβουν μία-έναν βοηθό, να επισκευάσουν ένα όργανο, ή να δημοσιεύσουν ένα ανεκτέλεστο υπόλοιπο των δεδομένων. Σχεδόν εκατό απαντήσεις τήρησαν την προθεσμία του Οκτωβρίου.

Ο Pickering αξιολόγησε τις προτάσεις και η Bruce ενέκρινε τη σύσταση του στο χρόνο για ττην επιλογή των νικητριών-ων του Νοεμβρίου. Ο Simon Newcomb, συγγραφέας του άρθρου που είχε προκαλέσει την αγανάκτηση της Bruce, έγινε ένας από τις πρώτες πέντε επιστημόνισες-ες στις Ηνωμένες Πολιτείες που έλαβε την υποστήριξή της. Άλλα δέκα βραβεία πήγαν στο εξωτερικό για τις αστρονόμους που εργάζονταν στην Αγγλία, τη Νορβηγία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Αφρική.

Έναν αιώνα πριν η όμορφη περίπτωση του Primo Levi για το πώς μελετάμε το σύμπαν φέρνει την ανθρωπότητα πιο κοντά, ο Pickering κατέλαβε την ενοποιητική δύναμη της αστρονομίας στην εισαγωγή του στη λίστα των τελικών δικαιούχων, που δημοσιεύθηκε στο Scientific American συμπλήρωμα του φθινοπώρου: 


Πανω από τις καμάρες στον ίδιο ουρανό όλες-οι μας. Στο υπόλοιπο του Γυαλιού του Σύμπαντος, η Sobel πηγαίνει χρονολογικά και γιορτάζει την κληρονομιά αυτών των εξαίρετων γυναικών, οι οποίες άνοιξαν την αστρονομία και την κοσμολογία για οραματίστριες επιστημόνισες όπως η Vera Rubin και η Janna Levin. Συμπληρώνει με την ιστορία των μαύρων γυναικών μαθηματικών της NASA και αυτό απεικονίζεται ως φόρος τιμής στις γυναίκες στην επιστήμη, στη συνέχεια, επανεξέτασε την ιστορία του πώς η αστρονόμος Jocelyn Bell κέρδισε το επιφώνημα "Bell, έχετε κάνει την μεγαλύτερη αστρονομική ανακάλυψη του εικοστού αιώνα".


Βρίσκεστε στο Γ' μέρος για να βρεθείτε στο Α' μέρος πατήστε εδώ


Την είδηση την βρήκαμε στις 6.12.16 γραμμένη από την Maria Popova και την μεταφράσαμε από την https://www.brainpickings.org/2016/12/06/the-glass-universe-dava-sobel/